آیا ایران از سیاهچاله جمعیتی عبور میکند؟
تاریخ انتشار: ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۸۵۶۸۸
روز ۳۰ اردیبهشت به مناسبت سالروز ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت توسط رهبر معظم انقلاب در تقویم جمهوری اسلامی به نام روز ملی جمعیت نامگذاری شده است.
به گزارش مشرق، جمعیت در اقتدار ملی، پویندگی و بالندگی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز تلقی میشود و سیاستهای کلی جمعیت توسط رهبر معظم انقلاب برای جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سالهای گذشته، ابلاغ شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اصل سیاستهای کلی جمعیت با ۱۴ محور با موضوعات ارتقای پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تسهیل، ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج و حمایت از زوجهای جوان، اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران به ویژه در دوران بارداری و شیردهی و پوشش بیمهای هزینههای زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان و تحکیم بنیان و پایداری خانواده با اصلاح و تکمیل آموزشهای عمومی درباره اصالت کانون خانواده و فرزندآوری با تاکید بر آموزش مهارتهای زندگی و ارائه خدمات مشاورهای بر مبنای فرهنگ، ارزشهای اسلامی و ایرانی تاکید داشته است.
ترویج و نهادینهسازی سبک زندگی اسلامی - ایرانی، ارتقای امید به زندگی، تامین سلامت و تغذیه سالم جمعیت و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، فرهنگسازی برای تکریم سالمندان، توانمندسازی جمیعت در سن کار با فرهنگسازی، صالاح و تقویت نظامهای تربیتی و آموزشهای عمومی، حفظ و جذب جمعیت در روستاها و مناطق مرزی و کم تراکم، مدیریت مهاجرت به داخل و خارج هماهنگ با سیاستهای کلی جمعیت با تدوین سازوکارهای مناسب، تشویق ایرانیان خارج از کشور برای حضور و سرمایهگذاری و بهرهگیری از تواناییهای آنان، تقویت مولفههای هویت بخش ملی و ارتقای وفاق و همگرایی اجتماعی و رصد مستمر سیاستهای جمعیتی در ابعاد کمی و کیفی با ایجاد سازوکار مناسب و انجام پزوهشهای جمعیتی و توسعه انسانی از دیگر موارد مطرح شده در این سیاستهای جمعیتی است.
به همین منظور روز ۳۰ اردیبهشت به مناسبت سالروز ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت توسط رهبر معظم انقلاب در تقویم جمهوری اسلامی به نام روز ملی جمعیت نامگذاری شده است اما موضوع جمعیت و گذر از سیاهچاله جمعیتی به نحوی برای سیاستگذاران و تصمیمگیران کشور مهم بود که علاوه بر سیاستهای کلی جمعیت، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نیز روز ۲۴ آبان سال ۱۴۰۰ ابلاغ شد.
در اجرای اصل ۱۲۳ قانون اساسی، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب مهر ۱۴۰۰ کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی مطابق اصل ۸۵ قانون اساسی با عنوان طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت هفت سال در جلسه علنی ۲۶ اسفند ۱۳۹۹ و با تأیید شورای نگهبان، ابلاغ شد.
وضعیت کنونی جمعیت ایران چگونه است؟
اکنون جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله در سن زادآوری کشور حدود ۷۰ درصد هستند اما در سال ۱۴۳۵ این تعداد هم به حدود ۵۵ درصد جامعه میرسند
اکنون ۱۰ درصد جامعه ایران در سن پیری قرار دارند اما طبق بررسیهای کارشناسان جمعیت تا سال ۱۴۳۵ حدود ۳۵ درصد جمعیت ایران به سمت سالمندی خواهند رفت.
براساس دادههای آماری اکنون جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله در سن زادآوری کشور حدود ۷۰ درصد هستند اما در سال ۱۴۳۵ این تعداد هم به حدود ۵۵ درصد جامعه میرسند و شیب کاهشی این آمار هم آغاز خواهد شد؛ بنابراین همه این آمارها فرصت از پنجره باز جمعیتی در سالهای پیش رو را به ما هشدار میدهند.
با توجه به اینکه زنگ هشدارهای جمعیتی در کشور نواخته شده است و ایران از نظر شاخصهای جمعیتی در شرایط نگرانکننده قرار دارد، اکنون کشور با جمعیت حدود ۸۵ میلیون نفر نرخ رشد جمعیتی با حدودی ۰.۷ درصد را به عنوان کمترین نرخ رشد جمعیت را تجربه میکند. این روند در سال ۱۴۱۵ نرخ رشد جمعیت ایران را به صفر و در سال ۱۴۲۰ نرخ منفی آن شاهد کاهش جمعیت خواهیم بود.
کاهش ۳.۷ درصدی موالید در کشور
سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره آمارهای میزان موالید در کشور گفته است: براساس آمار سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱، میزان موالید ۳.۷ درصد کاهش داشته اما شیب کاهشی کمتر بوده است که نشان میدهد اگر قانون جوانی جمعیت و به خوبی اجرا و فرهنگسازی انجام شود، میتوانیم چاله جمعیتی را با موفقیت پشت سر گذاشته است و از سالمندی کشور عبور کنیم.
صابر جباری با بیان اینکه میانگین سن مادران برای فرزندآوری، ۲۷.۳ و سن پدران، ۳۲ سال است، اظهار داشت: با وجود اینکه میزان موالید در کشور کاهشی بوده، اما الگوی فرزندآوری در حال تغییر است؛ به این معنا که روند تولد فرزند اول و دوم کاهشی بوده اما تولد فرزند سوم به میزان ۲.۵ درصد و فرزند چهارم و بیشتر، ۱۵ درصد افزایش یافته است.
وی در عین حال اضافه کرد: اکنون ۲۲ تا ۳۳ میلیون زن ۱۹ تا ۴۹ سال کشور در سنین باروری و ۱۱ تا ۱۲ میلیون زن نیز در سن ازدواج هستند که نقش موثری در فرزندآوری دارند. البته معتقدیم افزایش جمعیت نیاز به فرهنگسازی دارد.
فاصله کمی با سیاهچاله جمعیتی داریم
نرخ باروری در کشور اکنون به ۱.۶ رسیده است و فاصله کمی با سیاهچاله جمعیتی داریم و حتی در برخی استانها وارد سیاهچاله جمعیتی شدهایمدبیر ستاد ملی جمعیت گفت: اکنون نرخ باروری در کشور به ۱.۶ رسیده است و فاصله کمی با سیاهچاله جمعیتی داریم و حتی در برخی استانها وارد سیاهچاله جمعیتی شدهایم. اکنون در اوج میانسالی هستیم اما در ٢٠ سال آینده شاهد افزایش چشمگیر جمعیت سالمند خواهیم بود و از نیروی انسانی جوان برای مدیریت کشور و پیشبرد علم خبری نیست.
کاظم فروتن افزود: پس از دستور رهبر معظم انقلاب برای افزایش جمعیت در سال ۱۴۰۰، ستاد ملی جمعیت تشکیل شد و یکی از مصوبات این ستاد ملی، تشکیل قرارگاههای جوانی جمعیت بود که در بیشتر دستگاهها تشکیل شدند و برنامهها با وجود نواقص در حال پیشرفت است.
وی اظهارداشت: تجربه کشورهای توسعه یافته نشان داده است که فرهنگسازی حرف نخست را میزند زیرا در مدت ٣٠ سال تلاش شد برای داشتن فرزند کمتر تبلیغ شود و این مسئله رسالت ما را سنگین کرده است.
فرصت طلایی ایران برای استفاده از پنجره جمعیتی
پنجره جمعیتی به عنوان یکی از مراحل ساخت سنی در جمعیت محسوب میشود و در مجموع، موضوع پنجره جمعیتی با انتقال یا گذار جمعیتی در ارتباط است. سازمان ملل متحد پنجره را فرصتی تعریف میکند که در آن نسبت جمعیت زیر ۱۵ سال به کمتر از ۳۰ درصد کل جمعیت میرسد و نسبت جمعیت ۶۵ ساله و بالاتر هنوز کمتر از ۱۵ درصد است.
کارشناسان حوزه جمعیت معتقدند که تاثیرات اقتصادی پنجره جمعیتی این است که در طول گشوده بودن این پنجره باید هزینههای عمومی که در برنامههای اجتماعی، مانند آموزش و بهداشت انجام میشود به سمت سرمایهگذاری در حوزه تولید و زیرساخت هدایت شود و خانوادههای نیز در بخش اقتصاد خُرد، هزینههای جاری را به سمت پسانداز و ارتقای استانداردهای زندگی سوق دهند زیرا در نهایت پنجره جمعیتی بسته خواهد شد.
امروز به فکر مساله جمعیت باشیم
دبیر جایزه ملی جوانی جمعیت گفت: به نظر میرسد دولت باید در چند سال باقیمانده از پنجره جمعیتی کشور و فرصت کمی که برای باروری زنان دهه شصتی باقیمانده با استفاده از ظرفیتهای فرهنگ ساز نرخ باروری را به سطح جانشینی برساند و از تله باروری عبور کند وگرنه در سیاهچاله جمعیتی خواهیم افتاد.
حجتالاسلام علی گودرزی تاکید کرد: اکنون برخی استانها مانند گیلان در تله جمعیتی افتاده و نرخ مرگ و میر این استان از تعداد موالید آنها در سال ۱۴۰۱ پیشی گرفته است. اگر امروز برای مساله جمعیت فکری نکنیم در ۳۰ سال آینده کل استانها و کشور دچار پیری جمعیت خواهد شد و ۳۰ درصد جمعیت کشور سالمند میشود و آن روز دیگر کاری نمیتوان انجام داد.
منبع: ایرنامنبع: مشرق
کلیدواژه: انتخابات ترکیه قیمت ستاد ملی جمعیت نرخ رشد جمعیت جمعیت پیری جمعیت سلامت اخبار سلامتی خودرو قیمت های روز در یک نگاه حوادث سلامت سیاست های کلی جمعیت سیاه چاله جمعیتی حمایت از خانواده رهبر معظم انقلاب نرخ رشد جمعیت پنجره جمعیتی جوانی جمعیت نرخ باروری فرهنگ سازی ملی جمعیت استان ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۸۵۶۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یکی از ریشههای کاهش نرخ باروری در کشور ما حاصل یک نگاه مالتوسی بود
علی اکبر محزون عضو کمیته علمی دومین جایزه جوانی جمعیت گفت: شروع کاهش نرخ باروری در کشور ما به حدود دهه چهل بر می گردد. در اولین سرشماری کشور که سال ۱۳۳۵ اجرا شد و پس از آن در سال ۱۳۴۵ برای اولین بار در ایران نرخ رشد جمعیت محاسبه شد که آن زمان ۱/۳ درصد بود از همان سالها هشدارهای رشد جمعیت آغاز شد. سال ۴۶ بیانیه تهران در خصوص تنظیم خانواده و ضرورت کنترل جمعیت تصویب شد و بعد از انقلاب هم در دهه شصت بحث جمعیت دوباره مطرح شد. در برنامه توسعه سال ۱۳۶۷ طرحی با عنوان سیاست تحدید موالید مطرح شد. هدف این طرح چنین بود که اگر در سال ۱۳۶۷ میانگین هر خانواده ۵/۶ فرزند بود تا سال ۱۳۹۰ این عدد به ۴ فرزند کاهش یابد. درسال ۷۲ قانون تنظیم جمعیت در مجلس شورای اسلامی تایید شد که طبق این طرح فرزند چهارم به بعد محروم از فعالیت اجتماعی شود. سال ۱۳۷۳ و به میلادی ۱۹۹۴ اجلاس بین المللی جمعیت و توسعه در قاهره با مشارکت ۱۷۹ کشور جهان از جمله ایران برگزار شد و مواحده طرح کنترل جمعیت در سطح بین الملل تحت عنوان International Conference on Population and Development تصویب شد. ریشه اصلی کاهش نرخ رشد جمعیت در دنیا و کشورما از اینجا آغاز شد.
وی افزود: علت شدت این کاهش در ایران به این دلیل بود که علاوه بر کنترل اجتماعی کنترل فردی نیز به وجود آمد. خانوادهها از دهه ۶۰ بنا به عوامل مختلف مانند کاهش مرگ و میر کودکان و شانس زنده ماندن بالا، تصمیم به فرزندآوری کمتر گرفتند چرا که قبلا پنج فرزند متولد میشد که لااقل سه نفر از آنها زنده بمانند. دیگر نیازی به چنین اقداماتی نبود پس همان سه فرزند متولد میشدند.
دی در ادامه گفت:، اما به تعبیر خودم اینها حاصل یک نگاه مالتوسی بود بحث تنگ دستی که ناشی از افزایش فرزند می شود. بحث دوم جریان اجتماعی بود. افراد با استمرار فرایند توسعه وارد مباحثی شدند که باعث پیشرفت فردی آنها شود و به تحرک اجتماعی پرداختند و فرزند آوری را مانع این پیشرفت دیدند. بحث فردگرایی در جامعه باعث شد تحرک اجتماعی و فرزند آوری در مقابل هم قرار گیرند؛ و در مرحله سوم جایگزینی برای نهاد خانواده و تغییر نهاد خانواده که حاصل تغییر نگرشها در جوامعی مثل ایران شد روند رشد را به شدت کاهش داد.
وی تاکید کرد: بر روی مبانی فکری و نظری موضوع باید بیشتر تمرکز کرد و اقدامات اساسی صورت بگیرد. در دنیا هم برای موضوعات مهم همینطور عمل میکنند. باید الگوی یک خانواده کامل را بسازیم، مبنی بر نظریه شهید مطهری از انسان کامل این قالب را در مبانی فکری خانواده جای دهیم و در ادامه به تعهد به خانواده بپردازیم.
جامعه دانشگاهی و حوزه علمیه نیز میتواند در حوزه شناسایی مسائل و ترسیم وضع مطلوب کمک شایانی به این راهبرد داشته باشد.
نقش جایزه ملی جمعیت در مرحله اول ایجاد انگیزه است و برای اثرگزاری بهتر میتواند به اصطلاح، کف میدانیتر و در محلهها و مراکز عمومی باشد. تا انگیزه نخبگان را در جامعه عمومی بیشتر کند. چرا که بحث خانواده است و حتی میتواند الگویی شود تا هم محلیها و خانواده هم به نخبگان رجوع کنند.
دومین جایزه ملی جوانی جمعیت به همت ستاد ملی جمعیت در بخشهای خانواده، رسانه، سازمانهای مردم نهاد، دستگاهای اجرایی، شرکتها و موسسات خصوصی، مدیران و نخبگان اردیبهشت سال جاری با شعار سهم من از جوانی ایران برگزار خواهد شد.
علاقهمندان جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانند به سایت jameyat.ir مراجعه فرمایند
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی ازدواج و خانواده